 | Home |
| Deze Site |
| Voeding en gedrag |
| Hyperactiviteit |
| Waarop te letten |
| Etikettering |
| E-nummers |
| Andere Stoffen |
| Biogene aminen |
| Wat zit er in? |
| Gezonde voeding |
| Zelf oorz. uitz. |
| Tips en weetjes |
| Medisch |
| ADHD, hyperfocus, enz. |
| Autisme, Tourette, enz. |
| Stress, burnout, depressie |
| Andere aandoeningen |
| Externe bronnen |
Waar moet je bij hyperactiviteit op letten als je op voeding reageert?
HIGH LIGHTS:
- Meestal reageert men op 3 tot 6 stoffen
- Additieven en salicylaten geven het vaakst klachten, maar iedereen is verschillend
- Ook chemicaliën uit de omgeving kunnen oorzaak zijn
Direct naar paragraaf:
- • Algemeen
- • Kleurstoffen
- • Conserveermiddelen en voedingszuren
- • Anti-oxidanten en voedingszuren
- • Fosfaten
- • Glansmiddel
- • Geur- en smaakstoffen
- • Zoetstoffen
- • Smaakversterkers
- • Zelf alle E-nummers opzoeken
Algemeen
Mensen kunnen op allerlei stoffen en producten reageren. Zowel kunstmatige als natuurlijke. Zie ook de uitkomsten van de INCA Studie. Hier beperken we ons tot die stoffen die redelijk veilig kunnen worden weggelaten zonder een groot risico te lopen tekorten te krijgen, zoals de meeste additieven of waarvan we de inname kunnen beperken, zoals salicylaten/benzoaten (komen van nature in voeding voor).
Nogmaals: Mensen kúnnen op bepaalde additieven reageren, maar daarmee niet gezegd dát je er ook (merkbaar) op zult reageren.
Belangrijk is ook op te merken dat ten aanzien van giftigheid, de dosis het gif maakt. M.a.w. je kunt van elk bestandsdeel uit de voeding wel een hoeveelheid bepalen die schadelijk wordt. Het is dus zaak om zeer ruim beneden de grens te blijven waarop reacties verwacht kunnen worden ("drempelwaarde"). Omgekeerd, de additieven worden zo gebruikt, dat de hoeveelheid zeer ruim beneden de grens blijft, waarop uit onderzoek gebleken reacties verwacht kunnen worden en dus veilig worden geacht.
Anders wordt het voor bepaalde (vaak kinderen) gevoelige personen of als het allergisch systeem verstoord wordt. Als het allergisch systeem zelf in werking komt kan elke hoeveelheid een reactie geven.
Op dit moment vraagt men (o.a. Pelsser, Jan Buitelaar en Huub Savelkoul (2008b)) zich af of het juist mensen met een allergische aanleg (atopisch) zijn die reacties (vooral hyperactiviteit) vertonen. De schatting is dat in Nederland 10 tot 30 % van de mensen atopisch is.
Ook voor hormonen beïnvloedende verbindingen, zoals het veelvuldig gebruikte BisfenolA lijkt er geen drempelwaarde te zijn.
Lees ook mijn blog Wél of juist géén E-nummers in je voeding accepteren
Hoewel het onderzoek al oud is (1986) en ook de (voedings)wereld sinds die tijd best wel wat zal zijn veranderd, geeft het toch wel een beeld van welke stoffen we bij hyperactiviteit in de gaten moeten houden.
De meeste reageren op tussen 3-6 voedselbestanddelen. In zijn algemeenheid zijn additieven en salicylaten de belangrijkste boosdoeners, maar iedereen is anders.
Zie onderstaande tabel waarin aangegeven is hoe waarschijnlijk het is dat een overactief kind op een bepaalde provocatie reageert (andere symptomen zijn vergelijkbaar).
75% - salicylaten
65% - conserveermiddelen
55% - kleurstoffen
40% - MSG en andere smaakversterkers, natuurlijke glutamaten
40% - synthetische antioxidanten zoals BHA 320
40% - amines
20% - zuivel
1% - gluten (hoger liggen van andere symptomen, tot 20% voor prikkelbare darm).
Echter, er zijn veel mensen met voedselintolerantie die beïnvloed worden door volkoren en het beter doen op wit brood dan volkoren, gepofte rijst of havermout dan bv. weetbix (volkoren ontbijt).
BOX 1: OPMERKING
Eén belangrijke opmerking is echter op zijn plaats:
Zeker in deze tijd, waarin er veel informatie over voeding en mogelijk schadelijke bijwerking van additieven op het internet te vinden is, is het verleidelijk om bij klachten direct aan voeding(s-additieven) te denken. Het is echter aan te bevelen om alleen dan aan voeding te denken als medici geen verklaring voor de klachten kunnen geven en er daarmee de garantie is dat er niet in de verkeerde richting wordt gezocht en zo noodzakelijke medische zorg onthouden wordt.
Bron: Loblay RH, Swain AR. Food Intolerance. In: Recent Advances in Clinical Nutrition' Vol 2, 1986. Libbey, London. Eds: Wahlqvist ML and Truswell AS, pp169-177.
Lijst van E-nummers, welke bij sommige mensen klachten kunnen geven
Het wordt wel (uit)zoeken
Kleurstoffen
(Stoffen die in het rood staan, staan onder verdenking. Met name de AZO- en koolteerkleurstoffen zijn het meest verdacht:
Of die verdenking voldoende aanleiding is om een additief weg te laten zal een ieder voor zichzelf uit moeten maken.)
- E100 (oppassen bij astma; loopneus, zere keel)
- E102** (mono AZO) (link naar factsheets Foodwatch)
- E104** (koolteer)
- E107 (AZO/koolteer)
- E110** (mono-AZO/koolteer)
- E120 (Karmijn en karmijnzuur uit schildluizen, oppassen)
- E122** (mono-AZO)
- E123 (mono-AZO/koolteer)
- E124** (mono-AZO/koolteer)
- E127 (koolteer)
- E128 (mono-AZO/koolteer, sinds 2011 niet meer toegelaten!)
- E129** (monoAZO)
- E131 (koolteer) (link naar factsheet Foodwatch)
- E132 (koolteer)
- E133 (koolteer)
- E142 (koolteer, in veel landen niet toegestaan)
- E150 (de veiligheid is weer ter discussie gesteld)
- E151 (bis-AZO/koolteer)
- E154 (AZO, sinds 2011 niet meer toegelaten!)
- E155 (bis-AZO/koolteer)
- E160b (bevatten annato)
- E161g (kristallen kunnen netvlies beschadigen)
- E163 (bevat zwaveldioxide hetgeen astma kan veroorzaken)
- E171 (uit mineralen. nanodeeltjes mogelijk kankerverwekkend)
- E180 (in rode kaaskorst)
- E174 (zilver)
- E175 (goud)
- E101 (remt wel de afbraak van AZO kleurstoffen)
- E140 (chlorofylle)
- E141 (kopercomplexen van chlorofyllen
- E160 (alle uitvoeringsvormen behalve E160b)
- E161 (alle uitvoeringsvormen behalve E161g)
- E162 (bietenrood)
- E164 (safraan, mits niet vermengd met E102)
- E170 (calciumcarbonaten)
- E172 (ijzerverbindingen)
**Het Britse Southampton onderzoek toont aan dat ten minste 6 kleurstoffen mogelijk hyperactiviteit veroorzaakt: Southampton onderzoek
Gelukkig werkt de industrie tegenwoordig hard om deze kleurstoffen door natuurlijke kleurstoffen te vervangen. 'n Wetenschapper van Nestlé: 'No way back' from natural color trend.' en zegt: "Er is géén weg terug van de trend naar natuurlijke kleurstoffen."
Conserveermiddelen en voedingszuren
- E200, E201, E202, E203 (sorbine zuren)
- E210, E211, E212, E213 (benzoaten) (Benzoëzuur komt van nature in veel bessen voor). Kan hyperactiviteit veroorzaken, maar mogelijk ook dna schade.
- E214, E215, E216, E217, E218, E219 (parabenen)
- E220 (zwaveldioxide)
- E221, E222, E223, E224, E225, E226, E227, E228 (sulfieten)
- E249, E250 (nitraten) (link naar factsheet Food Int. Netw.)
- E251, E252 (nitraten) (link naar factsheet Food Int. Netw.)
- E260 (azijnzuur)
- E280, E281, E282, E283 (propionzuren, kunnen hoofdpijn veroorzaken)
Met het verkeerde been uit bed gestapt of zelfs een onverklaarbaar pesthumeur? Dan bestaat er voor sommigen de kans dat je de dag er voor een "verkeerd" conserveermiddel hebt binnen gekregen (overigens geldt voor kinderen dat het 4 tot 9 keer meer jongens dan meisjes betreft. Hoe dat voor volwassenen is is niet bekend). Met name benzoaten (E210-E213). Of veel vanilline, want dat kan in je lichaam ook worden omgezet in benzoëzuur.
Benzoaten worden ook veel gebruikt in frisdrank, al heeft Coca Cola bv. al bekend gemaakt dat ze benzoaten gaan weren:
"In response to consumer insistence on a more natural product, the Coca Cola Company is in the process of phasing sodium benzoate out of Diet co*ke. The company has stated it plans to remove sodium benzoate from its other products — including Sprite, Fanta, and Oasis — as soon as a satisfactory alternative is discovered."
Anti-oxydanten en voedingszuren
- E310, E311, E312: Gallaten
- E319 (onduidelijk of dit bijwerkingen heeft), E320 [BHA = Butyl Hydroxy Anisol]
- E321 [BHT = Butyl Hydroxy Tolueen]
- E338, E339, E340, E341, E342, E343
- E300 (Ascorbinezuur =Vit C. Zie ook salicylaten
- E330 (citroenzuur) (link naar factsheets Foodwatch)
Fosfaten
- E450 (wordt veel gebruikt als rijsmiddel in bakproducten zoals koekjes etc.), E451, E452
Fosfaten verdienen extra aandacht. Hoewel ze niet zo vaak genoemd worden, is daar vooral in Duitsland veel aandacht aan besteed. Getuige ook het feit dat Duitsland zijn eigen "Fosfaatliga" had. Maar niet alleen in Duitsland is het een probleem:
Zie: Hyperactivity and Phosphates
Glansmiddel
- E906: Benzoinegom
Geur- en smaakstoffen
[hebben geen E-nummer] Vanilline (wordt ook als natuuridentiek vanillearoma gedeclareerd), Ethyl-vanilline, Menthol, Zoethoutwortelextract, Anijs, Anethol
Wel goed is het natuurlijke vanille aroma. Vaak gedeclareerd als "Bourbon vanille" afkomstig van Madagascar (maar er zijn ook andere producenten)
Hier een duidelijk uitleg van Natuur Diëtisten Nederland over hoe het zit met de wet en de naamgeving van (natuurlijke) aroma's
Maar ook zonder naamsaanduidingen kunnen sommige aroma's klachten veroorzaken (bv. "beenpijn", soms aangezien voor groeipijnen. Echte groeipijnen treden echter voornamelijk 's nachts op, terwijl "beenpijnen" juist ook overdag optreden).
Zoetstoffen
- 950 (Acesulfaam-K)
- E951 (Aspartaam) (Nutrasweet, Equal) (artificial sweetening substance)
- E952 (Cyclamaten)
- E954 (Saccharinen)
- E955 (Sucralose)
- E957 (Thaumatine)
- E959 (Neohesperidine DC) 962 (Aspartaam-acesulfaam
- E420 (Sorbitol) > 20 gr kan bij overgevoelige personen misselijkheid, darmkrampen, overgeven en diarree veroorzaken
- E421 (Manitol) > 20 gr kan bij overgevoelige personen misselijkheid, overgeven en diarree veroorzaken
- E422 (Glycerol) > 20 gr kan bij overgevoelige personen dorstgevoel, misselijkheid en migraine veroorzaken
- E960 Stevia
- E965 (Maltitolen)
- E966 (Lactitol)
- E967 (Xylitol)
- E1001 (Cholinezuur)
- E1100 (Amylasen)
- E1101 Proteasen
Wil je aspartaam zo veel mogelijk vermijden, dan is hier een lijst met producten waarin zeker aspartaam is verwerkt.
Lijst met eigenschappen van bekende en minder bekende zoetstoffen.
Suikers komen onder veel verschillende namen op het etiket terecht. Hier de lijst met 60 namen die aHealtylife.nl heeft samengesteld.
Lightproduct gevaarlijk voor zwangere vrouw!
Geplaatst: 29-01-2013 08:46; bron: http:// www.telegraaf.nl
Uit onderzoek bij 60.000 vrouwen gefinancierd door de EU komt naar voren dat toekomstige moeders die dagelijks een blikje light drinken 38 procent meer kans hebben om voor 37 weken zwangerschap te bevallen. Bij zwangere vrouwen die meer dan vier blikjes light per dag drinken, stijgt het risico zelfs met 78 procent. Deze link bestaat niet bij suikerhoudende drankjes. Bron: Baby & Kind
Alternatief voor suiker kan de "Stevia" zijn. Een plantje met een zoetkracht, 200 keer die van suiker. De Europese voedselautoriteit EFSA heeft de Stevia goedgekeurd voor gebruik als zoetstof.
Let erop dat dit product vaak wordt aangevuld met Maltodextrine en andere niet-eigen stoffen. Echter ook kritische noten van Foodwatch
Alternatieve zoetstof
Smaakversterkers
Info over smaakversterkers (op basis van glutamaten) op Food-Info.net.
Smaakversterkers versus zout versus kruiden versus ....
Lees op het kenniscentrum Meat & Co over de functie van smaakversterkers in relatie tot zoutreductie.
Lees op de pagina van MSGTruth Hier wordt door critici van smaakversterkers heldere informatie gegeven waarom we toch voorzichtig moeten zijn met MSG.
Conclusie van deze critici is dat het niet zozeer een probleem is om glutamaat binnen te krijgen, het is immers een onmisbare neurotransmittor in ons lichaam, maar dat het gaat om de hoeveelheid. Een hoeveelheid die snel kan oplopen als men meerdere producten gebruikt waaraan smaakversterkers zijn toegevoegd (en dan tegenwoordig mogelijk ook gistextracten)
How Dr. Bellonzi's things about flavor enhancer MSG (E-621)
Het is als met de sporenelementen. Kleine hoeveelheden heeft men nodig, daarom heten het ook sporenelementen, maar het moet wel bij kleine hoeveelheden blijven anders kunnen er juist negatieve effecten optreden.
Oorzaken van reacties op MSG moeten worden onderverdeeld in: allergische reacties, intolerante reacties en reacties doordat het een histaminevrijmakers is en men dus eigenlijk op de histamine reageert. Als het om VeTsin gaat kan de reactie ook nog veroorzaakt worden door een van de ingrediënten [1]. Met name koriander.
MSG /E621 /smaakversterkers. Werkzame bestanddeel is glutamaat. Glutamaat is een lichaamseigen stof en neurotransmitter. Voorstanders zeggen dat het, omdat het een lichaamseigen stof is, geen kwaad kan. Het venijn zit hem echter in de staart:
Dr. Bellonzi noemt verschillende redenen waarom glutamaat toch een probleem kan zijn: Het is inderdaad een lichaamseigen stof, maar het is ook een neurotransmitter, een stof die zenuwprikkels doet doorgeleiden. Iedereen begrijpt direct dat als je veel te veel prikkelgeleidende stoffen binnen krijgt, je inderdaad overprikkeld kunt raken. Met soms schadelijke effecten tot gevolg
(Glutaminezuur kan de bloed-hersenbariere echter niet passeren, dus vraag is hoe deze veronderstelde overprikkeling dan kan.)
Glutamaat bv. triggert je beloningssysteem.
Ga je dan meer eten door smaakversterker? Volgens dr. Bellonzi is het werkingsmechanisme anders: je beloningsysteem wordt getriggerd door de glutamaat in het product dat je eet. Meestal is dat een product met weinig nuttige stoffen, zoals eiwitten. Je eet dus meer van dat onnodige product en daardoor minder nuttige eiwitten. Hierdoor is er ook minder wedijver tussen de eiwitten en het glutamaat om een plaats op bepaalde receptoren en krijgt glutamaat een nog sterker effect. Zodoende eet je verkeerd en kun je dus dikker worden. Hij zegt daarmee niet dat je hongergevoel zelf toe neemt.
Vooral autistische kinderen, die toch al een probleem met bv. communicatie hebben, worden door de glutamaat nog eens extra getriggerd.
Omdat ook aspartaam glutamaat bevat, geldt hiervoor hetzelfde verhaal.
De levensmiddelenindustrie verdoezelt tegenwoordig het gebruikt van smaakversterker E621 (mononatriumglutamaat) door het omstreden bestanddeel glutamaat nu als onderdeel van bv. "gistextract" in te zetten (gistextract bevat 3-5 % glutamaat) [2]
Toevoegingen die ALTIJD glutamaat bevatten: gehydroliseerd plantaardig eiwit, gehydrogeneerde plantaardige olie, extract van plantaardige eiwit, calcium caseinaat, gistextract, sodium caseinaat.
Toevoegingen die MEESTAL glutamaat bevatten: bouillon, vlees of kip flavouring, seasoning, mout extract, mout flavouring, maltodextrine, natural flavouring, spices.
Toevoegingen die SOMS glutamaat bevatten: carrageen, soja proteine concentraat, soja proteine isolaat, geconcentreerde wei, enzymen.
De E-nummers van smaakversterkers:
- E620 L-glutaminezuur
- E621 Monosodiumglutamaat (MSG)
- E622 Kaliumglutamaat
- E623 Calciumglutamaat
- E624 Ammoniumglutamaat
- E625 Magnesiumglutamaat
- E626 Guanylzuur
- E627 Natriumguanylaat
- E628 Kaliumguanylaat
- E629 Calciumguanylaat
- E630 Inosinezuur
- E631 Natriuminosinaat
- E632 Kaliuminosinaat
- E633 Calciuminosinaat
- E634 Calcium 5'-ribonucleotide
- E635 Natrium-5'-ribonucleotide
- E650 Zinkacetaat (verboden in Austaralië)
- E636 Maltol
- E637 Ethylmaltol
- E640 Glycine en natriumglycinaat
Dat gistextracten m.i. dan weer net iets minder erg zijn dan MSG/E621 komt niet door de glutamaat zelf, maar zit hem waarschijnlijk in de hoeveelheid: Synthetisch gemaakte verbindingen zijn vaak goedkoper (en lees: dan stoppen we er ook maar wat meer van in het product), dan natuurlijk geproduceerde verbindingen. (dit geldt overigens voor meerdere additieven die synthetisch worden gemaakt). De hoeveelheid van een natuurlijk additief is daarmee dan ook vaak lager.
Vraag blijft wat wijsheid is. Vermijden of niet vermijden. Er zijn veel alternatieve ideeën over o.a. smaakversterkers. Sommige realistisch, andere wat op conspiracy theory gelijkend. Alles optellend ga ik zelf vooral E-621 en E-626 blijven vermijden. Producten met gist blijf ik gebruiken, gistextract met enige huiver, want al meerdere keren heb ik dagenlang durende heftige mentale reacties gehad op vermoedelijk toch gistextracten. Dit omdat ik erg gevoelig ben voor biogene aminen en elk fermentatieproduct hiervan hoge concentraties bevat.
Er zijn handige apps voor op je smartfoon: "E-codes" (Android, gratis maar Engels) en bv. "E-nummers" (Android, niet gratis)
"E-codes" "E-nummers"
Bronnen:
[1] J. Kamsteeg KEAC: Eetwaar=Eetbaar?, Over voedselallergie, Becht 2003.pp. 112-116
[2] Food-info.net
[3] Foodlog.nl
UITGELICHT I
Ingrediënten van een zakje chips met paprika:
Aardappelen, zonnebloemolie (35%), paprikasmaak [beschuit van tarwe, paprikapoeder, suiker, fructose, karnemelkpoeder, uienpoeder, smaakversterkers (monosodiumglutamaat, disodium-5', ribonucleotide), kaliumcloride, smaakstoffen( bevat melk, cafeïne, vanille, knoflookpoeder, champignonpoeder), rookaroma's, rijstemeel, kleurstoffen (paprika-extract), zuurteregelaars (citroenzuur en appelzuur), zout.
Niet gezegd dat er zo veel mis mee is, maar moeten er werkelijk zoveel ingrediënten in een eenvoudig zakje chips zitten?
Lukt het echt niet met: Aardappelen, zonnebloemolie (35%), paprikapoeder?
UITGELICHT II
Kluitje in het riet:
Het Voedingscentrum: "Eerlijk over eten" !
Op de ene pagina:
"Mijn kind is zo druk. Komt dat door E-nummers in snoep?"
"Nee. Ondanks veel wetenschappelijk onderzoek is nooit aangetoond dat additieven en kleurstoffen de oorzaak zijn van druk gedrag. Druk en onhandelbaar gedrag heeft andere oorzaken!!" Bron: Voedingscentrum Wat genuanceerder op 'n andere pagina:
"Over de veiligheid van azo-kleurstoffen is regelmatig discussie. Er waren aanwijzingen dat de stof concentratiestoornissen en hyperactiviteit bij kinderen veroorzaakt. Onderzoek heeft dit niet voldoende aangetoond. Uit één, The Lancet en ook FSA zou blijken dat kinderen hyperactief worden van azo-kleurstoffen. De Europese Voedselveiligheidautoriteit (EFSA), vindt het bewijs hiervoor veel te mager en bestempelt azo-kleurstoffen daarom als veilig.
De Europese Unie heeft niettemin uit voorzorg besloten dat het etiket op producten moet aantonen dat er azo-kleurstoffen inzitten. Dit geldt voor de kleurstoffen E102, E104, E110, E122, E124 en E129). De exacte tekst luidt: “[naam of e-nummer van de kleuren]: kan de activiteit of oplettendheid van kinderen nadelig beïnvloeden." Bron: Voedingscentrum
UITGELICHT III
Toch zeker niet voor niets verboden:
E102: Verboden in Noorwegen en Zweden
E104: Verboden in VS en Australië
E123 (Amaranth): Verboden in VS sinds 1976 en verder in meerdere EU landen
E124: In 1990 in VS verboden
E133: Verboden in Noorwegen, Finland en Frankrijk
E171: Verboden in Duitsland
E650: Verboden in Australië
ALGEMENE LINKS
'Waar op letten'
Een nieuwe trend:
Levensmiddelenindustry verdoezelt gebruikt van smaakversterker E621 (mononatriumglutamaat) door het natuurlijke maar toch omstreden bestanddeel glutamaat nu als onderdeel van o.a. "gistextract" in te zetten!!!
Bron: Food-Info site van Wageningen
Wie neemt in Nederland dit initiatief?:
Een site waarin je kunt opzoeken in welke producten één of zelfs meer van de zes azo kleurstoffen voorkomen, waar de Europese Unie voor laat waarschuwen.
