Het aromatische aminozuur 5-hydroxytryptofaan fungeert als antioxidant en is de directe voorloperstof van serotonine en melatonine. Serotonine is in de hersenen een belangrijke neurotransmitter voor de regulatie van onder meer stemming, gedrag en seksualiteit en een normale eetlust (zonder overmatige behoefte aan bijvoorbeeld koolhydraten). In het maagdarmkanaal (door enterochromaffinecellen) geproduceerde serotonine speelt een rol bij de afgifte van spijsverteringssappen, de darmperistaltiek en gevoelswaarneming. Een serotoninetekort is in verband gebracht met diverse klachten en aandoeningen waaronder depressie, paniekaanvallen, gebrek aan libido, (eet)verslavingen, obsessief gedrag, (auto)agressie, verstoorde temperatuurregulatie, verminderde pijntolerantie, slaapproblemen en maagdarmklachten. Verlaging van de serotoninestatus kan onder meer het gevolg zijn van stress, een verhoogde cortisolspiegel, insulineresistentie en een tekort aan bepaalde voedingsstoffen (zoals vitamine B6, magnesium en tryptofaan). Melatonine, in de hersenen (epifyse) gevormd uit serotonine, is een belangrijke (neuro)hormoon die circadiane ritmes waaronder slaap-waakritme, hormoonafgifte en lichaamstemperatuur reguleert. Daarnaast fungeert melatonine als antioxidant en immunomodulator. Een tekort aan melatonine kan onder meer slapeloosheid veroorzaken.
Er is al meer dan 30 jaar ervaring met voedingssupplementen met 5-HTP van plantaardige herkomst. 5-HTP wordt uitstekend opgenomen, ook als het bij de maaltijd wordt ingenomen, en passeert gemakkelijk de bloedhersenbarrière. Bij de opname van 5-HTP vanuit het maagdarmkanaal en passage van de bloedhersenbarrière is er geen competitie met andere aminozuren. 5-HTP heeft geen (gezamenlijk) transportmolecuul nodig zoals andere aminozuren waaronder L-tryptofaan, een essentieel aminozuur en de voorloperstof van 5-HTP. Een ander voordeel boven L-tryptofaan is dat 5-hydroxytryptofaan niet eerst omgezet hoeft te worden in het lichaam door het enzym tryptofaanhydroxylase, een snelheidsbeperkend proces in de serotoninesynthese dat negatief wordt beïnvloed door onder meer veroudering en een tekort aan vitamine B6 en magnesium. Bovendien, meer dan 95% van het ingenomen L-tryptofaan wordt gebruikt voor de synthese van eiwitten, niacine (vitamine B3) en andere moleculen en komt niet ten goede aan de serotonine- en melatonineproductie. Ter bevordering van de serotonine- en melatoninesynthese is 5-HTP effectief in een veel lagere dosis dan L-tryptofaan (ongeveer 10 keer lagere dosis). Naast het verhogen van de serotonine- en melatoninesynthese heeft 5-HTP ook invloed op andere neurotransmittersystemen en (signaal)moleculen zoals dopamine, noradrenaline, adrenaline, BDNF (brain-derived neurotrophic factor) en bèta-endorfine.
Het is al decennia bekend dat 5-HTP helpt tegen (majeure) depressies, onder meer depressie met daarbij onrust en/of snelle geïrriteerdheid. 5-HTP is bij een eerste depressie even effectief als de SSRI (serotonineheropnameremmer) fluoxetine. Bij liefdesverdriet helpt 5-HTP de eerste weken beter door te komen. Ook kan 5-HTP bij paniekaanvallen worden ingezet. Bij bipolaire stoornis kan 5-HTP helpen om de sterke wisselingen in stemming en gedrag te verminderen. 5-HTP zorgt voor een betere verzadiging na het eten en gaat eetbuien tegen. Bij kinderen kan 5-HTP helpen tegen terugkerende nachtmerries (alleen suppletie op advies van een deskundige).
Bronnen
5-HTP wordt gewonnen uit de zaden van de Afrikaanse plant Griffonia simplicifolia.
Tekenen van een mogelijk tekort
Een tekort aan het essentiële aminozuur tryptofaan (de voorloperstof van 5-HTP) zou onder meer kunnen leiden tot slapeloosheid, depressie, hallucinaties, stemmingswisselingen, nervositeit, afwijkende eetlust, haaruitval, huidafwijkingen, diarree, slecht zien, ataxie en polyneuropathie.
Indicaties
- Depressie, dysthymie, winterdepressie
- Bipolaire stoornis
- Stress, angst, paniekaanvallen, agressie, tandenknarsen
- Obsessieve-compulsieve stoornis OCS), automutilatie
- ADHD
- Afkicken van verslavingen (waaronder roken)
- PMS (premenstrueel syndroom), PMDD (premenstruele dysfore stoornis)
- Slapeloosheid, nachtmerries
- Eetstoornissen (anorexia, boulimia nervosa, overeten leidend tot overgewicht/obesitas)
- Fibromyalgie
- Chronische (spannings)hoofdpijn, migraine (profylaxe)
- Chronische pijn
- Jetlag
- Obstructieve slaapapneu
- Ziekte van Parkinson (verbeteren slaapkwaliteit, depressie, apathie)
Contra-indicaties
Gebruik 5-HTP niet in combinatie met medicijnen die de hersenstofwisseling beïnvloeden, zoals antidepressiva en kalmerende middelen. Gebruik 5-HTP niet tijdens zwangerschap of het geven van borstvoeding, bij het syndroom van Down, sclerodermie en ernstige nier- en leveraandoeningen. Zie ook interactie.
Gebruiksadviezen
- Algemene adviesdosering: 50-800 mg/dag
- Depressie: 150-400 mg/dag
- Dysthymie: vanaf 50 mg/dag
- Fibromyalgie: 300 mg/dag
- Chronische (spannings)hoofdpijn, migraine: 300 mg/dag
- Obesitas: 900 mg/dag of 8 mg/kg/dag
- Nachtmerries: 2 mg/kg/dag
- Obsessief-compulsieve stoornis: 200 mg/dag
- Obstructieve slaapapneu: 250 mg/dag
- Ziekte van Parkinson: 50 mg/dag
Bouw de dosis 5-HTP geleidelijk op en neem het supplement bij voorkeur verdeeld over de dag in bij de maaltijden.
Interactie
- 5-HTP helpt mogelijk tegen depressie, veroorzaakt door het medicijn interferon-alfa (IFN).
- Spierspasmen en slapeloosheid tijdens het afkicken van opiaten worden tegengegaan door 5-HTP.
- Narcosemiddelen kunnen de serotoninespiegel verhogen; gebruik gedurende 2 weken voorafgaande aan een operatie geen 5-HTP ter voorkoming van een te hoge serotoninespiegel (serotoninesyndroom).
- 5-HTP kan de werking versterken van tricyclische antidepressiva (waaronder clomipramine) en MAO-A remmers (monoamine oxidase A-remmers zoals fenelzine), die de serotoninespiegel verhogen. Gebruik 5-HTP uitsluitend in combinatie met deze antidepressiva onder medische supervisie. Combineer 5-HTP niet met MAO-B remmers.
- SSRI’s (zoals fluoxetine, sertraline) remmen de serotonineheropname; sibutramine remt de heropname van serotonine en noradrenaline; serotoninereceptoragonisten zoals triptan antimigrainemiddelen (waaronder zolmitriptan) activeren serotoninereceptoren; tramadol kan de serotoninespiegel verhogen. Gelijktijdig gebruik van deze medicijnen met 5-HTP wordt afgeraden vanwege de mogelijkheid van een te snelle en sterke stijging van de serotoninespiegel.
- Wees voorzichtig bij het combineren van 5-HTP met kruiden en voedingssupplementen die de serotoninespiegel verhogen (zoals SAMe en sint janskruid) of een sederend effect hebben (zoals hop, sint janskruid, valeriaan).
- 5-HTP kan de werking van lithium versterken; suppletie uitsluitend onder begeleiding van een arts.
- Wees terughoudend met het gebruik van 5-HTP in combinatie met kalmerende medicijnen zoals benzodiazepines vanwege het risico van te sterke sedatie.
- Suppletie met 5-HTP kan de werking van carbidopa en gerelateerde parkinsonmedicijnen versterken. Alleen combineren onder medische supervisie. In incidentele gevallen kunnen zich, vermoedelijk door een enzymafwijking, sclerodermie-achtige symptomen voordoen; staak dan het gebruik van 5-HTP.
- Synergisten van 5-HTP voor de synthese van serotonine en melatonine zijn B-vitaminen (met name vitamine B6, B5 en B3) en magnesium.
- Een hoge dosis 5-HTP kan de dopaminespiegel verlagen; extra inname van dopamineprecursors (L-tyrosine, L-dopa) kan gewenst zijn.
- 5-HTP kan in combinatie met de aminozuren D-fenylalanine en L-glutamine ontwenningsverschijnselen van alcohol verminderen.
- 5-HTP kan levodopa-geïnduceerde dyskinesie bij parkinsonpatiënten remmen.
Veiligheid
5-HTP is veilig in de geadviseerde doseringen, rekening houdend met interacties en contra-indicaties. Suppleer hogere doseringen bij voorkeur onder begeleiding van een deskundige.
Literatuur
- Maffei ME. 5-Hydroxytryptophan (5-HTP): natural occurrence, analysis, biosynthesis, biotechnology, physiology and toxicology. Int J Mol Sci. 2020;22(1):181.
- Meloni M et al. Preliminary finding of a randomized, double-blind, placebo-controlled, crossover study to evaluate the safety and efficacy of 5-hydroxytryptophan on REM sleep behavior disorder in Parkinson's disease. Sleep Breath. 2021 Aug 17.
- Meloni M et al. Efficacy and safety of 5-hydroxytryptophan on depression and apathy in Parkinson's disease: a preliminary finding. Eur J Neurol. 2020;27(5):779-786.
- Meloni M et al. Efficacy and safety of 5-Hydroxytryptophan on levodopa-induced motor complications in Parkinson's disease: A preliminary finding. J Neurol Sci. 2020;415:116869.
- Yousefzadeh F et al. 5-Hydroxytryptophan as adjuvant therapy in treatment of moderate to severe obsessive-compulsive disorder: a double-blind randomized trial with placebo control. Int Clin Psychopharmacol. 2020;35(5):254-262.
- Juhl JH. Fibromyalgia and the serotonin pathway. Alt Med Rev1998;3(5):367-75.
- Emanuele E et al. An open-label trial of L 5-hydroxytryptophan in subjects with romantic stress. Neuro Endocrinol Lett 2010;31(5):663-6.
- Haleem DJ. Improving therapeutics in anorexia nervosa with tryptophan. Life Sci. 2017;178:87-93.
- Bruni O, et al. L-5-Hydroxytryptophan treatment of sleep terrors in children. Eur J Pediatr. 2004;163(7):402-7.
- Turner EH et al. Serotonin a la carte: supplementation with the serotonin precursor 5-hydroxytryptophan. Pharmacol Ther. 2006;109(3):325-38.
- Jangid P et al. Comparative study of efficacy of l-5-hydroxytryptophan and fluoxetine in patients presenting with first depressive episode. Asian J Psychiatr. 2013;6(1):29-34.
- Ohmura Y et al. 5-Hydroxytryptophan attenuates somatic signs of nicotine withdrawal. J Pharmacol Sci. 2011;117(2):121-4.
- Ribeiro CA. L-5-Hydroxytryptophan in the prophylaxis of chronic tension-type headache: a double-blind, randomized, placebo-controlled study. For the Portuguese Head Society. Headache. 2000;40(6):451-6.
- Oh CM et al. Serotonin as a new therapeutic target for diabetes mellitus and obesity. Diabetes Metab J. 2016;40(2):89-98.
Terug
